Sốt xuất huyết, triệu chứng và cách phòng bệnh

Sốt xuất huyết là căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do muỗi gây ra. Bất cứ ai cũng có thể bị sốt xuất huyết. Đặc biệt, trẻ em là đối tượng dễ bị nhiễm và chịu ảnh hưởng bởi bệnh. Bệnh bùng phát mạnh nhất vào thời điểm giao mùa. Vậy làm sao để biết mình mắc sốt xuất huyết? Điều trị sốt xuất huyết như thế nào đúng cách? Có cách nào phòng bệnh hiệu quả không? Cùng tìm hiểu tất tần tật các thông tin liên quan về sốt xuất huyết trong bài viết dưới dây.

Sốt xuất huyết là bệnh gì? 

Sốt xuất huyết là bệnh nhiễm trùng cấp tính thường gặp ở người. Bệnh này do virus Dengue gây ra qua trung gian truyền bệnh là muỗi vằn. Bệnh diễn ra phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới. Bùng phát mạnh mẽ vào thời điểm giao mùa. Nhất là từ tháng 5 đến tháng 11, có tính chất như một đại dịch.

Bệnh sốt xuất huyết dạng nhẹ sẽ gây sốt cao, phát ban, đau cơ và khớp, rối loạn đông máu, suy đa tạng,… Gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe và đời sống của người bệnh, cũng như những người xung quanh. Nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời, dễ dẫn đến sốt xuất huyết dạng nặng vô cùng nguy hiểm. Thậm chí tử vong. Đặc biệt nguy hiểm hơn với trẻ em, vì đối tượng này rất dễ bị muỗi tấn công và sức đề kháng còn yếu.

Nguyên nhân gây ra sốt xuất huyết

Nguyên nhân chính là do muỗi vằn đốt và truyền virus Dengue cho người bị đốt. Bất cứ ai bị muỗi mang mầm bệnh đốt đều có nguy cơ nhiễm bệnh. Người bị đốt sẽ phát bệnh trong khoảng 4 – 13 ngày từ sau khi bị đốt.

Có bốn chủng virus Dengue là DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Sau khi khỏi bệnh, cơ thể sẽ có miễn dịch kháng lại virus gây bệnh nhưng chỉ với chủng virus đó mà thôi. Tuy nhiên, kháng thể này không tồn tại mãi. Bạn vẫn có thể bị sốt xuất huyết Dengue nếu lại bị muỗi truyền bệnh. Vì vậy, việc bảo vệ khỏi bị muỗi đốt, nhất là trong thời kì dịch bệnh là vô cùng cần thiết.

Các triệu chứng sốt xuất huyết ở người lớn

Bệnh sốt xuất huyết diễn biến qua 3 giai đoạn là giai đoạn sốt, giai đoạn nguy hiểm và giai đoạn phục hồi. Mỗi giai đoạn lại có những triệu chứng khác nhau, có thể tăng nặng, giảm nhẹ tùy từng trường hợp.

Giai đoạn sốt

Người bệnh xuất hiện sốt cao đột ngột từ 39-40 độ C, kéo dài từ 2 – 7 ngày và khó hạ sốt. Đồng thời kèm theo một số triệu chứng như mệt mỏi, đau đầu, đau nhức hốc mắt, đau các khớp, đau mỏi người; có thể có viêm long đường hô hấp trên; chán ăn; cảm giác buồn nôn và nôn; da xung huyết; có thể có biểu hiện những chấm xuất huyết dưới da.

Giai đoạn nguy hiểm (hay gọi là giai đoạn xuất huyết)

Thường vào ngày thứ 3 – 7 của bệnh. Biểu hiện sốt có thể giảm nhưng không phải do người bệnh đang hồi phục. Lúc này, bạn cần đặc biệt theo dõi sự xuất hiện các dấu hiệu xuất huyết từ nhẹ đến nặng. Có những biểu hiện xuất huyết rất đa dạng do giảm tiểu cầu trong máu. Đây là giai đoạn có nhiều biến chứng xảy ra.

Trong giai đoạn này, người bệnh xuất huyết dưới da. Nốt xuất huyết rải rác hoặc chấm xuất huyết, thường ở mặt trước hai cẳng chân và mặt trong hai cánh tay, bụng, đùi, mạng sườn hoặc mảng bầm tím; chảy máu mũi, chân răng, chảy máu cam. Những biến chứng nặng hơn sẽ xuất hiện như bệnh nhân có thể bị chảy máu nội tạng; tràn dịch màng phổi hoặc màng bụng; xuất huyết tiêu hóa hoặc nghiêm trọng hơn là xuất huyết não. Có thể bị hạ huyết áp do hiện tượng cô đặc máu nếu không bù đủ dịch cho bệnh nhân. Ở giai đoạn này, người bệnh cần được theo dõi sát sao và xét nghiệm tiểu cầu thường.

Giai đoạn sốt xuất huyết hồi phục

Người bệnh hết sốt trên 48 giờ, đỡ mệt, tổng trạng tốt lên, có cảm giác thèm ăn và tiểu tiện nhiều hơn. Đồng thời xét nghiệm tiểu cầu bắt đầu tăng.

Triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ em

Trẻ em khi mắc bệnh sốt xuất huyết từ 3 ngày sẽ có dấu hiệu sốt cao. Khiến bố mẹ thường nhầm là cảm cúm hay nhiễm khuẩn đường hô hấp. Đầu tiên, trẻ có thể bị đau đầu và đau mỏi người. Tiếp đến là sốt và phát ban, chảy máu cam, đi ngoài có phân đen. Tuỳ theo từng giai đoạn bệnh mà các triệu chứng sẽ khác nhau.

Giai đoạn đầu khi trẻ bị sốt xuất huyết

Ở giai đoạn đầu, thường khó phân biệt với các bệnh sốt do virus thông thường. Bé sốt cao đột ngột từ 39-40 độ liên tục trong 1-2 ngày đầu. Sau đó bệnh chuyển sang giai đoạn 2 là giai đoạn nguy hiểm.

Giai đoạn nguy hiểm

Giai đoạn này thường rơi vào khoảng từ ngày 3 đến ngày 7 kể từ khi sốt. Lúc này bé có thể có các triệu chứng nặng như bứt rứt, khó chịu và quấy khóc. Với những trẻ lớn hơn, có thể bé thường than đau đầu, không muốn ăn và buồn nôn. Bố mẹ quan sát ở trên da bé có biểu hiện sung huyết; 2 mắt bé bị đau nhức; có thể chảy máu chân răng hoặc máu cam; thậm chí xuất huyết nội tạng, đái ra máu,…. Sau đó bệnh chuyển qua giai đoạn 3 là giai đoạn phục hồi.

Giai đoạn phục hồi

Ở giai đoạn này trẻ bắt đầu hết sốt và sức khỏe tốt dần lên. Trẻ dần có cảm giác thèm ăn, huyết động ổn định; đi tiểu nhiều hơn và các xét nghiệm tiểu cầu tăng dần lên, khôi phục về tình trạng bình thường. Tuy vậy, ở những trẻ nặng, từ giai đoạn này có thể xuất hiện một số biến chứng diễn biến rất khó lường.

Biến chứng sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết nếu không điều trị kịp thời và đúng cách có thể gây nên các biến chứng nặng với tỷ lệ tử vong cao.

• Thoát huyết tương nặng, dẫn đến giảm khối lượng tuần hoàn nên bị sốc sốt xuất huyết.
• Xuất huyết nặng.
• Chảy máu cam nặng; rong kinh nặng; xuất huyết trong cơ và phần mềm; xuất huyết đường tiêu hóa và nội tạng. Xuất huyết nặng có thể dẫn đến đông máu rải rác lòng mạch.
• Xuất huyết nặng cũng có thể xảy ra ở người bệnh dùng các thuốc như aspirin, ibuprofen để hạ sốt; hoặc dùng corticoid; tiền sử loét dạ dày, tá tràng, viêm gan mạn.
• Suy tạng nặng.
• Suy gan cấp, men gan AST, ALT ≥ 1000 U/L.
• Suy thận cấp: thiểu niệu, vô niệu (không có nước tiểu), ure, creatinin tăng cao.
• Rối loạn tri giác, sốt xuất huyết thể não.
• Viêm cơ tim, suy tim.

Cách điều trị sốt xuất huyết tại nhà

Sốt xuất huyết nếu phát hiện sớm và điều trị theo lộ trình phù hợp thì sẽ hồi phục dễ dàng. Ngược lại, nếu chậm trễ hoặc điều trị sai cách có thể rơi vào tình trạng sốc, mạch nhanh, tụt huyết áp. Thậm chí tiến triển thành sốc không hồi phục, và có thể gây suy đa phủ tạng, dễ dẫn đến tử vong. Nhiều trường hợp, nếu không được cấp cứu kịp thời, từ lúc bệnh biến chứng đến khi tử vong chỉ khoảng sau 5- 6 tiếng.

Phần lớn các trường hợp bị sốt xuất huyết có thể được điều trị ngoại trú và theo dõi thêm tại y tế cơ sở. Điều trị triệu chứng là chủ yếu. Nhưng luôn cần theo dõi chặt chẽ người bệnh để sớm phát hiện và xử trí kịp thời nếu xảy ra các tình huống sốc nguy hiểm.

Điều trị triệu chứng của bệnh

• Hạ sốt: nếu sốt dưới 38.5 độ C thì chỉ cần chườm khăn ấm, làm mát khu vực trán, nách, bẹn và mặc quần áo thoáng mát. Nếu sốt trên 38.5 độ C thì cần kết hợp với Paracetamol; liều dùng từ 10 – 15 mg/kg cân nặng/lần; cách nhau mỗi 4- 6 giờ. Chú ý: tổng liều Paracetamol không quá 60mg/kg cân nặng/24h. Tuyệt đối không dùng Aspirin, Ibuprofen để điều trị vì có thể gây xuất huyết nguy hiểm hơn.
• Bù nước và điện giải: nên dùng oresol hoặc hydrit để bù điện giải, đồng thời uống thêm nhiều nước. Nếu bệnh nhân nôn nhiều, mất nước hoặc không uống được nước thì có thể truyền thêm NaCl 0.9% để bù. Với trẻ nhỏ, bố mẹ có thể cho trẻ uống thêm các loại nước trái cây như nước dừa, cam, chanh, bưởi,…hoặc cho trẻ dùng nước cháo loãng với muối.

Chăm sóc người bị sốt xuất huyết tại nhà

• Hạn chế để người bệnh đi lại, chỉ nên nằm nghỉ tại giường.
• Uống nhiều nước lọc, nước hoa quả, oresol; ăn thức ăn dễ tiêu hóa, nhất là thức ăn lỏng.
• Không ăn những thực phẩm có màu nâu đỏ, nâu đen, để tránh bị nhầm lẫn với những dấu hiệu của xuất huyết đường tiêu hóa.
• Khi điều trị ngoại trú, người bệnh cần được theo dõi kỹ để kịp thời phát hiện những dấu hiệu bệnh trở nặng. Nếu tình trạng bệnh không được cải thiện, cần đưa bệnh nhân tới cơ sở y tế ngay lập tức.

Khi nào thì biết đã khỏi sốt xuất huyết

Người bệnh tuyệt đối phải ghi nhớ, hết sốt không có nghĩa là đã khỏi bệnh. Hết sốt mới là giai đoạn nguy hiểm nhất của sốt xuất huyết.

Người bệnh phải trải qua đủ 03 giai đoạn của bệnh rồi mới khỏi hẳn. Một số dấu hiệu nhận biết bạn sắp khỏi bệnh như sau:

• Cơ thể đỡ mệt mỏi: sau những cơn sốt cao kéo dài 2-3 ngày, người bệnh bước vào giai đoạn nguy hiểm nhất. Dù không còn sốt cao nhưng cơ thể vẫn rất mệt mỏi. Từ khi bạn mắc bệnh được khoảng 1 tuần, nếu thấy cơ thể bớt mệt mỏi rõ rệt, đi kèm cảm giác ăn ngon hơn và ăn khỏe hơn, tức là bạn đang hồi phục, sắp khỏi bệnh.
• Đi ngoài nhiều hơn: sốt xuất huyết khiến cơ thể mất nước trầm trọng. Nếu để ý bạn sẽ thấy bản thân gần như không buồn tiểu kể từ khi phát sốt. Sau 5-7 ngày chữa trị, bạn sẽ dần lấy lại cảm giác buồn tiểu, đi tiểu nhiều hơn. Khi đó, cơ thể không còn bị mất nước nữa, đây là dấu hiệu cho thấy bạn sắp khỏi bệnh.
• Không xuất hiện các nốt phát ban mới: các nốt xuất huyết dưới da có thể xuất hiện kể từ khi người bệnh sốt. Nốt phát ban sẽ liên tục xuất hiện nhiều hơn, dày đặc trên da khiến người bệnh ngứa ngáy khó chịu trong 3-4 ngày.
• Các nốt xuất huyết mờ dần: khoảng 2-3 ngày sau đó, các nốt xuất huyết sẽ không mọc thêm và mờ dần, cảm giác ngứa ngáy cũng thuyên giảm. Khi thấy biểu hiện như vậy tức là bạn sắp khỏi bệnh.

Phòng bệnh sốt xuất huyết như thế nào?

Hiện nay, sốt xuất huyết vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cũng như vắc xin phòng bệnh. Do đó, phòng bệnh hơn chữa bệnh. Để giảm thiểu nguy cơ mắc sốt xuất huyết, nhất là phòng bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em, bạn cần thực hiện các biện pháp sau:

• Ngủ trong màn.
• Giữ vệ sinh nơi sinh sống, diệt loăng quăng.
• Mặc quần áo dài tay.
• Tích cực phối hợp với chính quyền và ngành y tế trong các đợt phun thuốc diệt muỗi, phòng chống dịch sốt xuất huyết.
• Sử dụng xịt đuổi muỗi thiên nhiên để bảo vệ cả gia đình khỏi muỗi cắn chích.  

Xịt muỗi phòng bệnh sốt xuất huyết

Xịt chống muỗi thiên nhiên Heroh là sản phẩm xịt chống muỗi tốt nhất, an toàn nhất hiện nay được các chuyên gia khuyên dùng. Đây là sản phẩm duy nhất tại Việt Nam chống muỗi bằng PMD (Citriodiol), cho tác dụng đuổi muỗi vượt trội từ lần xịt đầu tiên.

• HEROH chống muỗi CỰC HIỆU QUẢ bởi được chiết xuất từ các thành phần tinh chất kỵ muỗi TINH TÚY NHẤT TỒN TẠI Ở DẠNG TỰ NHIÊN TRÊN TRÁI ĐẤT. Thành phần PMD chứa trong Heroh đã được Hoa Kỳ và Châu Âu chứng nhận là chất duy nhất ở dạng tự nhiên có khả năng đẩy lùi hoặc tiêu muỗi hiệu quả và an toàn.
• HEROH là sản phẩm ĐA TÁC DỤNG bởi được dùng để xịt cả vào không gian, xịt lên chăn màn, quần áo, đồ dùng để chống muỗi rất hiệu quả. Ngoài ra, nếu da đã bị muỗi đốt thì sản phẩm còn được bôi trực tiếp để giảm sưng ngứa, dị ứng, làm dịu mát làn da.
• HEROH là sản phẩm CỰC AN TOÀN bởi không chứa hóa chất gây hại với cơ thể. Sản phẩm không chứa DEET, hương liệu hoá học và những hoá chất độc hại thường có trong xịt chống muỗi. Heroh được kiểm định an toàn và đạt chất lượng dược phẩm – mỹ phẩm. Bạn có thể dùng Heroh cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai. 

Sốt xuất huyết là căn bệnh nguy hiểm. Nếu không kịp thời phát hiện và chữa trị sớm dễ gây ra những biến chứng nặng, thậm chí tử vong. Do đó, bạn và gia đình nên chủ động phòng bệnh sớm để bảo vệ cả gia đình khỏi căn bệnh này.